Wspominanie - planowanie

Zapiski kronikarskie ukazują dzieje konkretnego miejsca,  dziś funkcjonującego pod adresem Nowa Wieś 9. Zakątek  ten nie może być wyrwany z kontekstu dziejów Suwalszczyzny  i  Polski.  To nasze dziedzictwo. Przedstawiam tylko  znaczące zwroty w  historii.

A wszystkiemu niech przyświeca myśl Adama Asnyka:
„Nie depczcie przeszłości ołtarzy, choć sami mielibyście lepsze wznieść”.

1745r. – Kameduli już prawie pół wieku przebywają w Wigrach.  Nie tylko modlą się i kontemplują, ale wprowadzają również wielkie zmiany na Suwalszczyźnie. Budują klasztor na półwyspie wigierskim, przyczyniają się do założenia Suwałk, zakładają smolarnie, rudnie, cegielnie oraz liczne wsie. Nowa Wieś jest jedną z wielu klasztornych, pańszczyźnianych osad.

1788r. - Nowa Wieś liczy 27 gospodarstw. 

1795r. – Po trzecim rozbiorze Polski zabór pruski konfiskuje kamedulskie dobra.

1807r. – Suwałki zostają wyzwolone spod zboru pruskiego i wchodzą do Księstwa Warszawskiego.

1893r. – Zostaje zbudowana kolej na trasie Suwałki – Trakiszki prowadząca przez Nową Wieś.

1898r. – Nowa Wieś należy do Gminy Huta i parafii Wigry. We wsi Tartak prowadzi działalność jednoklasowa szkoła, do której jesienią uczęszczało 10 uczniów, zimą 20 uczniów, wiosną i latem dzieci pomagały rodzicom w codziennych pracach, do szkoły nie uczęszczały.

1915r. – Suwalszczyznę zajmują Niemcy.

1918r. – Ukonstytuowała się Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego.

1919r. – W sierpniu wybucha powstanie sejneńskie, po serii otwartych walk między oddziałami litewskimi i polskimi, 28 sierpnia Polacy przejmują władze w Sejnach.

1923r. – W Nowej Wsi rozpoczyna się budowa szkoły, budynek ten istnieje do dzisiaj, obecnie mieści się w nim ośrodek wypoczynkowo-rehabilitacyjny „Maniówka”. Szkoła podstawowa kilkanaście lat temu została przeniesiona do nowego budynku.

1925r. – Pojawia się pierwsza wzmianka o szkole w Nowej Wsi i ilości uczniów. Jest to szkoła dwuklasowa, w której zapisano ponad 70 uczniów. W Inspektoracie Samorządu Gminnego Huta odnotowano wydatek rzędu 20 zł na zakup drewna do szkoły.

1939 – 1944r. Nowa Wieś odczuwa represje i terror, ginie wielu mieszkańców, niektórzy zabrani zostają na przymusowe roboty do III Rzeszy. Jan Szulc pracuje u miejscowego Volksdeutscha – Jana Myksa, a Wacław Lenkiewicz w Mieruniszkach, za ucieczkę został wywieziony, zginął.

1944r. – 23 października Suwałki i Nowa Wieś zostają wyzwolone spod okupacji hitlerowskiej. W lesie w pobliżu Nowej Wsi, w ziemiance, ukrywa się przed represjami Urzędu Bezpieczeństwa -   Wacław Łukowski.

1955r. – W Szkole Podstawowej zostaje zamontowany pierwszy we wsi telefon.

1960r. – Nowa Wieś została zeletryfikowana, prace trwały od czerwca do września.

1964r. – Przez Nową Wieś kursuje autobus PKS.

1974r. -  Dzięki nadajnikowi zamontowanemu na Górze Krzemianucha w pobliżu Jeleniewa, w Nowej Wsi możliwy jest odbiór I programu TVP. Za dwa lata uruchomiony zostaje II program TVP.

1976r. – Powstaje asfaltowa droga z Suwałk przez Okuniowiec do Nowej Wsi. Zaczyna kursować „empek”.

1987r. – Założono wiejski wodociąg.

1988 - 1990r. W Nowej Wsi zbudowana zostaje nowa szkoła.

2001r. – W budynku „starej szkoły” zostaje założony przez Suwalską Izbę Rolniczo-Turystyczną ośrodek wypoczynkowo-rehabilitacyjny „Maniówka”,   gospodarzem tego miejsca jest nadal SIRT.

2001-2012r. – Realizowane są liczne projekty, Suwalska Izba Rolniczo-Turystyczna promuje nie tylko Suwalszczyznę jako krainę baśniową, ale również planuje „bajkowe” zmiany w ośrodku „Maniówka”. Powstają plany dodatkowej, atrakcyjne infrastruktury, która ma być ciekawym uzupełnieniem. Zakątki w ogrodzie powiązane będą literacką fabułą zaczerpniętą z twórczości Marii Konopnickiej.

2013r. – Czas zmian i dalszego planowania...

                                                                                                                                                                                       Koszałkowa